ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ / ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Κύριες τάσεις στη δημιουργικότητα και την πολιτιστική συμμετοχή των νέων
Στο πλαίσιο στρατηγικής και δράσεων για την ενδυνάμωση των νέων, Νεολαία ′17-′27, τίθεται ως στόχος η εξασφάλιση πρόσβασης των νέων στις Τέχνες και τον Πολιτισμό. Η πρόσβαση των νέων στις Τέχνες και τον Πολιτισμό αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα αλλά και ουσιαστική προϋπόθεση για την πλήρη συμμετοχή των νέων στην κοινωνία. Ενισχύει την επίγνωση των νέων ότι διαμοιράζονται μια κοινή πολιτιστική κληρονομιά, ενώ ταυτόχρονα προάγει την ιδιότητα του ενεργού πολίτη.
Όπως αναφέρεται στο Νεολαία ′17-′27, “η πρόσβαση στις Τέχνες και τον Πολιτισμό για τους νέους θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα ακόμη πεδίο μάθησης και άσκησης της ιδιότητας του πολίτη, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά στη διαδικασία απόκτησης αυτονομίας”. Σε αυτό το πλαίσιο κρίνεται απαραίτητο να προωθηθούν:
- Εφαρμογή μέτρων για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων τόσο σε παραδοσιακές και κλασσικές μορφές τέχνης και πολιτισμού, όσο και σε άλλες – πιο σύγχρονες και εναλλακτικές – μορφές πολιτιστικών δραστηριοτήτων
- Ανάληψη στοχευμένων πρωτοβουλιών για την ενίσχυση των νέων δημιουργών και των φορέων που στηρίζουν τη σύγχρονη δημιουργική βιομηχανία στην οποία απασχολούνται κυρίως νέοι
- Προαγωγή της κινητικότητας των νέων καλλιτεχνών εντός του ευρωπαϊκού χώρου και ενίσχυση των διαπολιτισμικών ανταλλαγών
- Εξασφάλιση ευκαιριών πρόσβασης και συμμετοχής σε πολιτιστικές δραστηριότητες για ειδικές ομάδες νέων
- Ανάπτυξη περισσότερων πολιτιστικών δράσεων που να απευθύνονται σε σχολεία και μαθητές
Δεν υπάρχουν τακτικές στατιστικές μελέτες και έρευνες από επίσημο Εθνικό φορέα, που να αφορούν συγκεκριμένα στη συμμετοχή των νέων σε πολιτιστικές δράσεις. Ωστόσο, η μελέτη Σφυγμός Πολιτισμού, αποτυπώνει τάσεις σε θέματα που αφορούν όλους τους τομείς πολιτισμού: βιβλίο, θέατρο, μουσική, εικαστικά, κινηματογράφο, χορό, με στόχο την ανάλυση των δεδομένων μέσα από μια ποικιλία ερωτημάτων σε ηλικιακό, μορφωτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Ταυτόχρονα, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει σε ετήσια βάση, τις κάτωθι μελέτες που αφορούν στον πολιτισμό:
- Αίθουσες Έργων Τέχνης
- Μουσεία και Αρχαιολογικοί Χώροι (Επισκέψεις – Εισπράξεις)
- Κρατικά Δημοτικά Θέατρα και Ορχήστρες
Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, μουσικά φεστιβάλ, συναυλίες σύγχρονης μουσικής, φωτογραφικές εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις τέχνης, στις οποίες συμμετέχουν κυρίως νέοι. Σύμφωνα με μελέτη της Eurostat, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 26η από τις 33 χώρες, στη συμμετοχή των νέων, ηλικίας 16-29 ετών, σε πολιτιστικές δραστηριότητες όπως, κινηματογράφος, θέατρα, συναυλίες και επισκέψεις σε πολιτιστικά μνημεία.
Βασικές έννοιες
Στην Ελληνική νομοθεσία, η Πολιτιστική Κληρονομιά, ορίζεται από το νόμο 4858/2021, «Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς». Συγκεκριμένα, αποτελείται από τα πολιτιστικά αγαθά που βρίσκονται εντός των ορίων της Ελληνικής Επικράτειας, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών υδάτων, καθώς και εντός άλλων θαλάσσιων ζωνών στις οποίες η Ελλάδα ασκεί σχετική δικαιοδοσία σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Η Πολιτιστική Κληρονομιά περιλαμβάνει και τα άυλα πολιτιστικά αγαθά.
Στο άρθρο 2 του ίδιου νόμου καθορίζονται επακριβώς οι έννοιες:
- Πολιτιστικά αγαθά
- Μνημεία
- Αρχαία Μνημεία
- Νεότερα Μνημεία
- Ακίνητα Μνημεία
- Κινητά Μνημεία
- Αρχαιολογικοί χώροι
- Ιστορικοί τόποι
- Άυλα πολιτιστικά αγαθά
- Υπηρεσία
- Συμβούλιο
Το Ελληνικό Κράτος, μεριμνά για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών που προέρχονται από την Ελληνική Επικράτεια οποτεδήποτε και αν απομακρύνθηκαν από αυτήν, όπως επίσης και για τα πολιτιστικά αγαθά που συνδέονται ιστορικά με την Ελλάδα.
Από την ίδρυση του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, που προέκυψε από την Επανάσταση του 1821, η Πολιτεία έδωσε μεγάλη βαρύτητα στη προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μνημεία και συλλογές, με έμφαση στη χρονική περίοδο της κλασσικής αρχαιότητας, συνέδεσαν το νέο Κράτος με ιστορία και παραδόσεις που χάνονται στο βάθος των αιώνων και σε γεωγραφικά όρια πολύ ευρύτερα από τα σύνορα του. Ιδρύθηκαν μουσεία, πινακοθήκες και αρχαιολογικοί χώροι οι οποίοι προβλέπουν στο καταστατικό τους την καθολική πρόσβαση των πολιτών και τη διαιώνιση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ελληνικού Συντάγματος, κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα συμμετοχής στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας που συνάδει απόλυτα με το δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτιστική ζωή.