ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ / ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Διακυβέρνηση
Η κύρια κυβερνητική αρχή αρμόδια για την δημιουργικότητα και τον πολιτισμό είναι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Με βάση το Π.Δ. 4/2018 (ΦΕΚ 7/Α/22-01-2018), η αποστολή του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού συνοψίζεται στους παρακάτω βασικούς άξονες:
- Την προαγωγή της επιστημονικής έρευνας, την ανεύρεση, τη διάσωση, την προστασία, την ανάδειξη και την προβολή του συνόλου της πολιτιστικής κληρονομιάς (υλικής και άυλης, κινητής και ακίνητης)
- Την υποστήριξη και ανάπτυξη της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας
- Τη διάχυση των πολιτιστικών προϊόντων μεταξύ των πολιτών, τη δημιουργική συμμετοχή τους στη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή, την ευαισθητοποίησή τους για την προστασία του πολιτιστικού αποθέματος
- Την προβολή του Ελληνικού Πολιτισμού παγκοσμίως και την ενθάρρυνση των διεθνών συνεργασιών για θέματα διαχείρισης – προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς
- Τη συστηματική καλλιέργεια, διάδοση και εμπέδωση στην κοινωνική συνείδηση του αθλητικού πνεύματος
- Τη διασφάλιση των αξιών του Ολυμπισμού και τη διάδοσή τους σε εθνικό και διεθνές επίπεδο με κάθε πρόσφορο μέσο
- Την επιστημονική διάγνωση και τεκμηρίωση των αθλητικών αναγκών της χώρας και την αποτύπωση τους σε στρατηγική αθλητική πολιτική, με την επακόλουθη εξειδίκευση σε επιχειρησιακά προγράμματα και τακτικές δράσεις, ενέργειες και έργα
Εκτελεστικά αρμόδια όργανα είναι η Γενική Γραμματεία Πολιτισμού και η Γενική Γραμματεία Σύγχρονου Πολιτισμού. Στη Γενική Γραμματεία Πολιτισμού υπάγονται η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και η Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων. Στη Γενική Γραμματεία Σύγχρονου Πολιτισμού υπάγεται η Γενική Διεύθυνση Σύγχρονου Πολιτισμού.
Οι κεντρικοί τομείς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι η Πολιτιστική Κληρονομιά και ο Σύγχρονος Πολιτισμός. Στο πεδίο της Πολιτιστικής Κληρονομιάς υπάγονται οι Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και στο πεδίο του Σύγχρονου Πολιτισμού:
- Μουσική
- Ωδεία
- Θέατρο
- Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα
- Ανώτερες Σχολές Δραματικής Τέχνης
- Χορός
- Ανώτερες Επαγγελματικές Ιδιωτικές Σχολές Χορού
- Κινηματογράφος & Οπτικοακουστικά μέσα
- Δίκτυο Δημοτικών Κινηματογράφων
- Εικαστικές Τέχνες
- Δίκτυο Δημοτικών Εικαστικών Εργαστηρίων
Οι εποπτευόμενοι φορείς στον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι:
- Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων
- Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών
- Λαογραφικό & Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας – Θράκης
- Μουσείο Ακρόπολης (ΝΠΔΔ)
- Μουσείο Παύλου & Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου
- Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου (Μ.Φ.Ι.Α.Λ.)
- Οργανισμός Διαχείρισης Αρχαιολογικών Πόρων (πρώην ΤΑΠΑ)
Επίσης, στον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς υπάγονται τα μεγάλα μουσεία της χώρας ανά Περιφέρεια όπως ενδεικτικά αναφέρονται στις Υπαγόμενες Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσιακές Μονάδες.
Οι εποπτευόμενοι φορείς στον τομέα του Σύγχρονου Πολιτισμού είναι:
- Οι Ανώτερες Σχολές Δραματικής Τέχνης
- Η Ανώτερη Σχολή Χορού Εθνικής Λυρικής Σκηνής
- Τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.)
- Οι Δημοτικοί Κινηματογράφοι
- Η Εθνική Λυρική Σκηνή
- Το Εθνικό Θέατρο
- Η Εθνική Πινακοθήκη, Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου
- Το Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε.
- Η Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης
- Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης κ.α.
Οι πολιτικές λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο, καθότι η ευθύνη λήψης αποφάσεων ανήκει στην κεντρική κυβέρνηση. Οι τοπικές αρχές έχουν την ευθύνη της υλοποίησης των προγραμμάτων μέσω χρηματοδότησης που λαμβάνουν από την κυβέρνηση.
Διατομεακή συνεργασία
Σύμφωνα με την Υπουργική απόφαση 30964/2022, συγκροτήθηκε διυπουργική ομάδα εργασίας που ως στόχο έχει το σχεδιασμό, το συντονισμό, την παρακολούθηση, την προώθηση και τη διαμόρφωση των προτάσεων πολιτικής που εφαρμόζονται για τη νεολαία, δίχως διακρίσεις και αποκλεισμούς, για τη διασφάλιση δικαιωμάτων και ίσων ευκαιριών του συνόλου των νέων. Η διυπουργική ομάδα εργασίας έχει σκοπό την καταγραφή των υφιστάμενων πολιτικών κάθε Υπουργείου που αφορούν σε νέες και νέους, ηλικίας 15-29 ετών, τη διαρκή ενημέρωση της και την καταγραφή της εφαρμογής πολιτικών για την επίτευξη στόχων βιώσιμης ανάπτυξης στα σημεία που σχετίζονται με τη νεολαία της χώρας. Η συγκεκριμένη ομάδα εργασίας συγκροτείται από μέλη του συνόλου των Υπουργείων καθώς και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και συγκεκριμένα από την Διεύθυνση Ανάπτυξης Σύγχρονης Δημιουργίας της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού.
Σημαντική πρωτοβουλία αποτελεί η Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας για την Πολιτιστική Συνταγογράφηση μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Υπουργείου Υγείας που υπεγράφη το 2021. Το Μνημόνιο Συνεργασίας αφορά στην Πολιτιστική Συνταγογράφηση, τον σχεδιασμό και την υιοθέτηση πρωτοβουλιών που χρησιμοποιούν τις τέχνες και τον πολιτισμό ως προληπτική και θεραπευτική αγωγή για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και ευεξίας των πολιτών. Πρόκειται για έργο ενταγμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, με συνολικό προϋπολογισμό 10 εκατ. ευρώ και ορίζοντα υλοποίησης εντός της επόμενης τριετίας. Το πρόγραμμα βασίζεται στην παραδοχή, που έχει αναγνωριστεί πλέον από φορείς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ότι οι τέχνες έχουν ευεργετική επίδραση στη ψυχική υγεία ανθρώπων που διαχειρίζονται άνοια, κατάθλιψη, εθισμό, ψυχικά τραύματα κ.α., και ότι η συμμετοχή σε αυτές επιφέρει θετικά αποτελέσματα σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.