ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ / ΝΕΟΛΑΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ
9.1 Γενικό Πλαίσιο
Η επίσημη κυβερνητική αρχή η οποία χαράζει πολιτικές για τους νέους στην Ελλάδα είναι η Γενική Γραμματεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια βίου Μάθησης και Νεολαίας, του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Όπως αναφέρεται στο Στρατηγικό Σχέδιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας 2022-2024 «στις πολιτικές για τη Νεολαία είναι επιτακτική́ ανάγκη να υπάρχει ειδική́ στρατηγική́ με βάση τις σύγχρονες ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των νέων, τα διεθνή́ και ευρωπαϊκά́ δεδομένα, καθώς οι νέοι αντιπροσωπεύουν έναν δυνητικό́ καταλύτη εξελίξεων μεσώ των γνώσεων και των δυνατοτήτων τους. Απαιτείται σχεδιασμός για να προσφέρονται ευκαιρίες στους νέους ώστε να γίνουν πρωταθλητές των δικαιωμάτων τους και να συμμετέχουν ενεργά́ στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων».
Η επένδυση στη Νεολαία είναι κρίσιμο να υπηρετεί μορφωτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές αξίες χωρίς αποκλεισμούς ώστε να βάλει τα θεμέλια για την ενδυνάμωση και τη διαμόρφωση μιας ενεργής Νεολαίας με συνείδηση της ταυτότητάς της. Η Εθνική́ Στρατηγική́ στον τομέα της Νεολαίας θα πρέπει να θέτει τους νέους στο επίκεντρο της πολιτικής, με την πεποίθηση ότι οι πολιτικές και οι πρωτοβουλίες για τη Νεολαία μπορούν να είναι αποτελεσματικές, μόνο με την προϋπόθεση της συμμετοχής των ίδιων των νέων στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων.
Η πολιτική για τη Νεολαία μπορεί να θεωρηθεί πεδίο διατομεακής συνεργασίας μεταξύ υπουργείων και συνεργαζόμενων εθνικών και διεθνών φορέων. Σύμφωνα με την Υπουργική απόφαση 30964/2022, έχει συγκροτηθεί διυπουργική ομάδα εργασίας που ως στόχο έχει το σχεδιασμό, το συντονισμό, την παρακολούθηση, την προώθηση και τη διαμόρφωση των προτάσεων πολιτικής που εφαρμόζονται για τη νεολαία. Η διυπουργική ομάδα εργασίας, έχει σκοπό την καταγραφή των υφιστάμενων πολιτικών κάθε Υπουργείου που αφορούν σε νέες και νέους, ηλικίας 15-29 ετών, τη διαρκή ενημέρωση της και την καταγραφή της εφαρμογής πολιτικών για την επίτευξη στόχων βιώσιμης ανάπτυξης στα σημεία που σχετίζονται με τη νεολαία της χώρας.
Βασικές Έννοιες
Στα Παγκόσμια Ζητήματα, που αφορούν σε ζητήματα διεθνούς και πανανθρώπινου ενδιαφέροντος, περιλαμβάνονται εκτός των άλλων:
Η προστασία και η προώθηση της δημοκρατίας, των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών συγκροτούν τις βασικές αρχές του Ελληνικού Συντάγματος και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της εθνικής μας νομοθεσίας. H Ελλάδα θεωρεί ότι ο σεβασμός των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η προαγωγή της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου συνυφαίνονται με την ειρήνη, τη δικαιοσύνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα, την εξάλειψη της πενίας και τη συνεκτική κοινωνικό-οικονομική ανάπτυξη.
Η Ελλάδα συμμετέχει σε πολυμερείς συναντήσεις για τη βελτίωση της παγκόσμιας περιβαλλοντικής διακυβέρνησης για ζητήματα που αφορούν στη:
- Βιώσιμη Ανάπτυξη
- Κλιματική Αλλαγή
- Βιοποικιλότητα
- Σύμβαση της Βαρκελώνης
- Κυκλική Οικονομία
- Δίκτυο Πράσινης Διπλωματίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Στο επίκεντρο του πλαισίου στρατηγικής Νεολαία ’17-’27, βρίσκονται οι νέοι που ζουν στην Ελλάδα με στόχο την ενδυνάμωσή τους και τη διασφάλιση της ενεργούς συμμετοχής τους σε ζητήματα διαμόρφωσης πολιτικής. Ο Στόχος 5 του Νεολαία ’17-’27, αναφέρεται στην ενίσχυση της συμμετοχής των νέων στη δημοκρατική ζωή. Συγκεκριμένα, η συμμετοχή στην δημοκρατική ζωή περιλαμβάνει τέσσερις διαστάσεις:
- Τη συμμετοχή σε εκλογικές διαδικασίες, πολιτικά κόμματα, τοπικά και εθνικά κοινοβούλια και συμβούλια
- Τη συμμετοχή σε κοινωνικά κινήματα, σε εκστρατείες για μεμονωμένα θέματα
- Τη συμμετοχή σε οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών και σε δραστηριότητες εθελοντισμού
- Τη συμμετοχή μέσω κοινωνικών δικτύων σε πολιτικές συζητήσεις και διαβουλεύσεις (Online συμμετοχή)
Ταυτόχρονα, ο Στόχος 6, στοχεύει στην μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των νέων. Στο πλαίσιο αυτό, η άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των νέων και η κοινωνική ενσωμάτωσή τους αποτελούν έναν από τους βασικούς πυλώνες πολιτικής τόσο από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από την πλευρά του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει την κοινωνική ενσωμάτωση ως τη διαδικασία εκείνη που διασφαλίζει πως όσοι νέοι αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού αποκτούν ευκαιρίες και πόρους προκειμένου να συμμετάσχουν πλήρως στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή και να απολαύσουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και ευημερίας. Ο συγκεκριμένος στόχος συνδέεται με μια σειρά από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και ειδικότερα με τον Στόχο 10 που αφορά στη Μείωση της Ανισότητας εντός και μεταξύ των χωρών.
Ενδιαφέρον των νέων για παγκόσμια θέματα
Όπως αναφέρεται στη μελέτη Ευρωπαϊκό Βαρόμετρο 2017, η προστασία του περιβάλλοντος είναι ένα ζήτημα που αφορά σε ποσοστό 55% των νέων στην Ελλάδα.
Στη μελέτη Βαρόμετρο Νεολαίας 2022, καταγράφεται μεγάλο ποσοστό νέων (72%) να ακουστεί η φωνή τους από τους αρμόδιους φορείς χάραξης πολιτικής και να λάβουν κατάλληλα μέτρα προς επίλυση των αναγκών τους. Ταυτόχρονα, καταγράφεται η ανάγκη των νέων να υποστηριχθούν σε προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο (ποσοστό 71%).
Οι νέοι στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από 22/02-04/03/2022, στην ομάδα στόχο (15-30 ετών), παρουσιάζονται ενημερωμένοι για πληθώρα ζητημάτων που τους απασχολούν. Τα κύρια θέματα που θα πρέπει να εστιάσει το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας, απαντούν:
- Σε ποσοστό 33%, η προστασία του περιβάλλοντος και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής
- Σε ποσοστό 41%, η βελτίωση της εκπαίδευσης και της ελεύθερης μετακίνησης φοιτητών
- Σε ποσοστό 45%, η καταπολέμηση της φτώχειας και των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων
- Σε ποσοστό 27%, η προαγωγή των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και των κοινών ευρωπαϊκών αξιών
- Σε ποσοστό 24%, η προαγωγή συμπεριληπτικών κοινωνιών και της ισότητας των φύλων
Στην ερώτηση «τι προσδοκούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την γενιά τους», οι νέοι στην Ελλάδα απαντούν:
- Σε ποσοστό 42%, διατήρηση της ειρήνης, ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας και προώθηση της διεθνούς συνεργασίας
- Σε ποσοστό 45%, αύξηση των ευκαιριών απασχόλησης των νέων
- Σε ποσοστό 46%, καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων
- Σε ποσοστό 34%, προστασία του περιβάλλοντος και καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής
Όπως καταγράφεται στη συγκεκριμένη μελέτη, οι νέοι στην Ελλάδα σε ποσοστό 30%, έναντι του 19% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πιστεύουν ότι η φωνή τους θα ακουστεί εφόσον συμμετέχουν εθελοντικά σε φιλανθρωπικές οργανώσεις και οργανώνουν εκστρατείες.
Σε ότι αφορά στην Πράσινη Μετάβαση, βάσει του Ειδικού Βαρόμετρου 527, στην Ελλάδα το 94% συμφωνεί ότι μια τέτοια μετάβαση θα πρέπει να τους συμπεριλάβει όλους. Στον αντίποδα, ένα μικρό ποσοστό (33%) πιστεύει ότι τα βιώσιμα προϊόντα και οι βιώσιμες υπηρεσίες θα αφορούν την πλειοψηφία και ειδικότερα τους φτωχούς ανθρώπους. Στο ερώτημα “Είναι σημαντικό για εσάς προσωπικά να κάνετε μια δουλειά που να συμβάλει στην προώθηση της πράσινης μετάβασης” το 85% των νέων (15-24) απαντά θετικά, ποσοστό μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (64%).