ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ / ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
Βουλή των νέων
Η Βουλή των Νέων-Βήματα Δημοκρατίας: Κάνοντας τη συμμετοχή στην πράξη είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που διοργανώνεται ετησίως από τη Βουλή των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές Α’ και Β’ Λυκείου από σχολεία της Ελλάδας και σχολεία της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (πρώην Ο.Α.Ε.Δ.). Κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι η γνωριμία των εφήβων με τις αρχές και τις αξίες της δημοκρατίας καθώς και με τη λειτουργία και το ρόλο της Βουλής, την άσκηση δημοκρατικών πρακτικών και την ενεργοποίηση των εφήβων σε θέματα που απασχολούν το σχολείο, την κοινότητα, και την κοινωνία. Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να προσφέρει στους μαθητές, εκτός από γνώση, μια πλατφόρμα προσωπικής έκφρασης και δημιουργικότητας, ευκαιρίες για προβληματισμό, διάλογο και συμμετοχή.
Από τα πρακτικά της Βουλής των Νέων (2018-2019), το πρόγραμμα αλλάζει ριζικά. Η Βουλή των Νέων αποτελεί μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της σχολικής ζωής καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Δημιουργούνται ομάδες για να εργαστούν σε ένα θέμα της επιλογής τους – εστιάζοντας σε ζητήματα δημοκρατίας και δικαιωμάτων, που αφορούν τη σχολική ζωή, την τοπική κοινότητα και την κοινωνία. Με στόχο την καλλιέργεια της ενεργού συμμετοχής του πολίτη στην πράξη, δίνεται έμφαση σε μια συνεργατική, βιωματική, βασισμένη στην έρευνα και ολιστική/διεπιστημονική προσέγγιση. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες στη σχολική και τοπική κοινωνία, ενώ παράλληλα ασκούν καθημερινά δημοκρατικές πρακτικές (διάλογος, σεβασμός στους άλλους, συλλογική λήψη αποφάσεων, παρέμβαση, εκπροσώπηση). Έτσι, οι 300 «έφηβοι βουλευτές» επιλέγονται από τους συμμαθητές τους και εκπροσωπούν την ομάδα στην οποία συμμετείχαν όλη τη χρονιά. Οι 300 «έφηβοι βουλευτές» εκπροσωπούν σχολεία από κάθε εκλογική περιφέρεια της χώρας, σε αριθμό που αντιστοιχεί στον αριθμό των βουλευτικών εδρών σε κάθε περιφέρεια.
Μέσα από συζητήσεις με βουλευτές και ειδικούς επιστήμονες και διάφορα βιωματικά εργαστήρια, οι 300 μαθητές-εκπρόσωποι καταθέτουν τις δικές τους απόψεις και προτάσεις, ενώ παράλληλα παρακολουθούν ένα ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Συμβούλια νέων ή/και συμβουλευτικά συμβούλια νέων
Ο νόμος 3443/2006 ορίζει το πλαίσιο για τις δραστηριότητες των συμβουλίων νέων στην Ελλάδα.
Προκειμένου να ενισχυθεί η συμμετοχή των νέων στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων, που ανταποκρίνονται στα συμφέροντά τους, ιδρύονται δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια νεολαίας (τοπικά συμβούλια νέων) σε κάθε δήμο και κοινότητα της χώρας.
Το καθήκον των Τοπικών Συμβουλίων Νεολαίας είναι να εντοπίζουν, να αναδεικνύουν και να παρακολουθούν τις ανάγκες και τα προβλήματα της νεολαίας σε τοπικό επίπεδο, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και δραστηριότητες για την πλήρη και ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων σε συνεργασία με τον αρμόδιο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, λήψη μέτρων για την ενεργό και αποτελεσματική συμμετοχή των νέων στην τοπική κοινωνία, και να αναπτύξει σχέσεις συνεργασίας με αντίστοιχα Τοπικά Συμβούλια Νέων.
Για την εκπλήρωση του παραπάνω σκοπού δημιουργείται και τηρείται μητρώο νέων με ευθύνη του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου στο οποίο εγγράφονται νέοι ηλικίας 15 έως 28 ετών που είναι εγγεγραμμένοι στο δημοτικό μητρώο του οικείου δήμου, κατόπιν αίτησής τους ή κοινότητας. Οι εγγεγραμμένοι στο μητρώο νέων διαγράφονται αυτοδικαίως μετά τη συμπλήρωση του 28ου έτους της ηλικίας τους, εκτός εάν έχουν εκλεγεί στο Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 5 του παρόντος, οπότε διατηρούν την ιδιότητά τους μέχρι τη λήξη της θητείας τους.
Τα Δημοτικά ή Κοινοτικά Συμβούλια Νέων συγκροτούνται με απόφαση του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου μετά τις πρώτες εκλογές για την ανάδειξη των συμβουλίων τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του παρόντος νόμου. Με την ίδια απόφαση καλείται στην πρώτη του συνεδρίαση το αιρετό συμβούλιο.
Συνεδριάσεις των Συμβουλίων Νέων
- Η Συνέλευση των Δημοτικών ή Κοινοτικών Συμβουλίων Νεολαίας συγκροτείται από το σύνολο των νέων που είναι εγγεγραμμένοι στα σχετικά μητρώα του δήμου ή της κοινότητας.
- Η Συνέλευση είναι αρμόδια για τη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών και πολιτικών σχετικά με τις δράσεις των αντίστοιχων Συμβουλίων Νέων.
- Η Συνέλευση πρέπει να συγκαλείται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, μετά από πρόσκληση του Προέδρου του οικείου Συμβουλίου.
- Η Συνέλευση συγκαλείται εκτάκτως, αν με απόφαση του Συμβουλίου προκύψει σοβαρό θέμα. Εάν μέλος του Συμβουλίου ζητήσει τη σύγκληση έκτακτης συνέλευσης και το Συμβούλιο αρνηθεί τη διεξαγωγή της, συγκαλείται έκτακτη συνέλευση με υποβολή αίτησης που υπογράφεται από το 1/3 των μελών της Συνέλευσης. Στην περίπτωση αυτή η Συνέλευση συνέρχεται μετά από πρόσκληση όσων υπέβαλαν το σχετικό αίτημα και αποφασίζει για τα θέματα για τα οποία ζητήθηκε η σύγκλησή της.
- Οι συνεδριάσεις της συνέλευσης είναι δημόσιες. Ο δήμαρχος ή ο πρόεδρος της κοινότητας ή ο εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπός τους συμμετέχει, χωρίς δικαίωμα ψήφου, στις συνεδριάσεις της συνέλευσης, στις οποίες καλείται υποχρεωτικά για να εκφράσει γνώμη για όλα τα θέματα που συζητούνται σε αυτήν.
Συμβούλια
- Το Συμβούλιο Δημοτικών ή Κοινοτικών Συμβουλίων Νεολαίας είναι:
α) Πέντε μέλη σε δήμους ή κοινότητες έως 20.000 ατόμων, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή.
β) Επτά μέλη σε δήμους ή κοινότητες από 20.000 έως 50.000 κατοίκους, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή.
γ) Εννέα μέλη σε δήμους ή κοινότητες από 50.000 έως 100.000 κατοίκους, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή.
δ) Έντεκα μέλη σε δήμους ή κοινότητες άνω των 100.000 ατόμων, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή.
- Το Συμβούλιο είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών και των πολιτικών που καταρτίζει η Συνέλευση.
- Το Συμβούλιο συνέρχεται τουλάχιστον μία φορά το μήνα, μετά από πρόσκληση του Προέδρου του.
- Στην πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία ο Πρόεδρος, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος, ο Γραμματέας και ο Ταμίας. Η θητεία των μελών του Συμβουλίου λήγει με την εκλογή των μελών του νέου Συμβουλίου.
- Τα προσόντα του δημάρχου, του προέδρου κοινότητας, του νομάρχη, του προέδρου του δημοτικού συμβουλίου και του προέδρου ή μέλους δημοτικού ή κοινοτικού ή νομαρχιακού συμβουλίου ή συμβουλίου δημοτικού διαμερίσματος είναι ασύμβατα με το να είναι μέλος του συμβουλίου.
- Το Συμβούλιο μπορεί να συστήσει επιτροπές για την αντιμετώπιση θεμάτων που αφορούν τους νέους στην περιοχή του.
Εκλογές
- Με κοινή απόφαση των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων και Εσωτερικών προκηρύσσονται εκλογές για την ανάδειξη δημοτικών ή κοινοτικών συμβουλίων νεολαίας. Οι εκλογές προκηρύσσονται εντός του πρώτου τριμήνου από την έναρξη του πρώτου και του τρίτου έτους κάθε δημοτικής ή κοινοτικής περιόδου και διενεργούνται εντός ενός μήνα από την ημερομηνία δημοσίευσης της σχετικής προκήρυξης σε όλους τους δήμους και τις κοινότητες της χώρας. Αρμόδιο για την ομαλή οργάνωση και διεξαγωγή των εκλογών είναι το οικείο δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο.
- Οι εκλογές διεξάγονται με άμεση και μυστική ψηφοφορία με ψηφοδέλτια. Εγγράφονται μόνο οι εγγεγραμμένοι στις οικείες νεολαίες μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης της σχετικής προκήρυξης των εκλογών έχουν το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στα Συμβούλια των Δημοτικών ή Κοινοτικών Συμβουλίων Νεολαίας. Από την ημερομηνία αυτή και μέχρι τον ορισμό του Συμβουλίου δεν επιτρέπονται εγγραφές στα σχετικά μητρώα νέων.
- Με την κοινή υπουργική απόφαση της παραγράφου 1 ρυθμίζεται τόσο το θέμα της πρώτης εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος όσο και ειδικότερα θέματα που αφορούν τη διαδικασία διεξαγωγής των εκλογών και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.
Πρόεδρος
- Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου εκπροσωπεί το εκάστοτε Συμβούλιο Νέων και μεριμνά για την ομαλή λειτουργία του.
- Ο Πρόεδρος του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου Νέων συμμετέχει στις συνεδριάσεις του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, στο οποίο καλείται υποχρεωτικά και έχει δικαίωμα να εκφέρει γνώμη για θέματα που αφορούν τα συμφέροντα των νέων της περιοχής του.
Διατάξεις χρηματοδότησης και ενεργοποίησης
- Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων καθορίζεται η επιχορήγηση των οικείων ΟΤΑ για τη χρηματοδότηση αποκλειστικά των δράσεων και δραστηριοτήτων των Τοπικών Συμβουλίων Νέων που αναπτύσσονται για την επίτευξη των στόχων του. Οι σχετικές πιστώσεις εγγράφονται σε ειδικό κωδικό αριθμό εκροών στον προϋπολογισμό των οικείων δήμων ή κοινοτήτων, η επιχορήγηση του οποίου βαρύνει ισόποσα τους προϋπολογισμούς των Υπουργείων Εσωτερικών, Οικονομικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων.
- Με όμοια απόφαση καθορίζεται ο τρόπος ανάδειξης και σύνθεσης των οργάνων των Τοπικών Συμβουλίων Νέων, οι αρμοδιότητες και η λειτουργία τους, η οικονομική διαχείριση και ο οικονομικός έλεγχος, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος νόμου.
- Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων, προβλέπεται η σύσταση και συγκρότηση Νομαρχιακών Συμβουλίων Νέων σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα προβλέπεται η εκπροσώπηση των Δημοτικών, Κοινοτικών και Νομαρχιακών Συμβουλίων Νέων σε πανελλαδικό επίπεδο από την Εθνική Επιτροπή Τοπικών Συμβουλίων Νέων, καθώς και ρύθμιση ειδικών θεμάτων ή θεμάτων τεχνικής ή λεπτομερής φύση.
Ενώσεις φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
Η Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος ήταν ένας τριτοβάθμιος οργανισμός αποτελούμενος από φοιτητικές οργανώσεις από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας. Παραλίγο να ολοκληρωθούν οι εργασίες της τη δεκαετία του 1980 λόγω της άρνησης των φοιτητικών κομμάτων να εκλέξουν διοικητικό συμβούλιο. Η σημερινή δομή των φοιτητικών σωματείων αποτελείται από διαφορετικούς φοιτητικούς συλλόγους που συνυπάρχουν στα πανεπιστήμια.
Ο φοιτητικός σύλλογος είναι το συλλογικό όργανο λήψης αποφάσεων των φοιτητών σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και σύμφωνα με τα περισσότερα καταστατικά, ο όρος «φοιτητής» αναφέρεται στους φοιτητές του πανεπιστημιακού τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Παραδοσιακά, υπάρχει μία ένωση ανά μάθημα, τμήμα, σχολή ή ακόμα και ακαδημαϊκό ίδρυμα. Στην Ελλάδα όλοι οι εγγεγραμμένοι φοιτητές και φοιτητές προπτυχιακού επιπέδου ανήκουν αυτόματα στον σύλλογο της σχολής ή του τμήματός τους, ενώ υπάρχουν σύλλογοι μεταπτυχιακών φοιτητών κατά περίπτωση. Συνήθως, οι φοιτητές και οι φοιτητικοί σύλλογοι υπάρχουν για να δραστηριοποιούνται σε φοιτητικά θέματα (φοιτητικό συνδικαλισμό), αλλά μερικές φορές διοργανώνουν και εκδηλώσεις ακαδημαϊκού χαρακτήρα (συνέδρια) ή ψυχαγωγικές (συναυλίες, πάρτι).
Ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων του σωματείου είναι η Γενική Συνέλευση, η οποία αποτελείται από όλα τα μέλη του σωματείου και λαμβάνει αποφάσεις κατά πλειοψηφία μετά από ανοιχτή συζήτηση επί των θεμάτων. Πολλά σωματεία έχουν διοικητικό συμβούλιο που είναι υπόλογο στη γενική συνέλευση και αναλαμβάνει να εφαρμόσει τις αποφάσεις της και να τις προετοιμάσει. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου συνήθως συμμετέχουν στα όργανα συνδιεύθυνσης του πανεπιστημίου. Στα φοιτητικά σωματεία η εκπροσώπηση στο διοικητικό συμβούλιο καθορίζεται από τα μέλη του σωματείου σε μυστική ψηφοφορία, που γίνεται την ίδια ημερομηνία σε όλη την Ελλάδα και είναι γνωστές ως φοιτητικές εκλογές στα ΑΕΙ.
Η χρηματοδότηση των φοιτητικών συλλόγων προέρχεται από συνδρομές μελών, δωρεές και άλλες πηγές που αναφέρονται στο καταστατικό των φοιτητικών συλλόγων.
Σχολική μαθητική ένωση
Οι μαθητικές κοινότητες, ένας καθαρά παιδαγωγικός θεσμός, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την εκπαιδευτική διαδικασία, αποτελούν τον χώρο ανάπτυξης της μαθητικής πρωτοβουλίας μέσα στο σχολείο. Αποτελούν ένα κύτταρο δημοκρατικής ζωής, όπου μέσα από το διάλογο και τη συμμετοχή οι μαθητές με πνεύμα συνεργασίας ασκούνται στη δημοκρατική διαδικασία και στη συμμετοχή τους στην κοινωνία, μελετώντας και προτείνοντας λύσεις στα προβλήματα που τους απασχολούν. Με τη λειτουργία των μαθητικών κοινοτήτων, την ελεύθερη ροή ιδεών, χωρίς καμία διακήρυξη κυρίαρχης ιδεολογίας, την ελευθερία της έκφρασης και την αβίαστη ανάπτυξη της προσωπικότητας του κάθε μαθητή μέσα από την άσκηση της δημοκρατικής διαδικασίας και τη δυνατότητα διαμόρφωσης απόψεων για όλα τα προβλήματα που απασχολούν τους μαθητές είναι εγγυημένα. Υποστηρίζεται επίσης το έργο της μάθησης και της εκπαίδευσης, η διπλή αποστολή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Από όσο γνωρίζουμε, δεν υπάρχει εθνικός φορέας εκπροσώπησης των μαθητών σε ολόκληρη την Ελλάδα, ωστόσο υπάρχει ένα οικοσύστημα χωριστών φορέων στα ελληνικά λύκεια που ενίοτε συνεργάζεται για κοινούς ακαδημαϊκούς στόχους. Η υπουργική απόφαση
“Ρύθμιση λειτουργίας των μαθητικών κοινοτήτων” που δημοσιεύτηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1986 καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας των σχολικών μαθητικών σωματείων.
Δομή και σύνθεση
Μαθητική κοινότητα είναι ο συνολικός αριθμός μαθητών σε κάθε τάξη ή, όπου οι τάξεις χωρίζονται σε τμήματα, ο συνολικός αριθμός μαθητών σε κάθε τμήμα. Ίσα μέλη κάθε μαθητικής κοινότητας είναι όλοι οι μαθητές σε κάθε τάξη ή τμήμα. Τα μέλη κάθε μαθητικής κοινότητας έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις τακτικές ή έκτακτες γενικές συνελεύσεις με δικαίωμα λόγου, ελέγχου και ψήφου να συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ημερήσιας διάταξης των γενικών συνελεύσεων με έγγραφη πρόταση τους στο συμβούλιο κάθε μαθητικής κοινότητας και να αρθρογραφεί στις εφημερίδες των μαθητικών κοινοτήτων.
Τα όργανα κάθε μαθητικής κοινότητας είναι: α) Η Γενική Συνέλευση β) Το 5μελές Συμβούλιο. Η γενική συνέλευση, όπου συμμετέχουν όλα τα μέλη κάθε μαθητικής κοινότητας, δηλαδή όλοι οι μαθητές κάθε τάξης ή τμήματος, είναι το όργανο διοίκησης κάθε μαθητικής κοινότητας. Στη γενική συνέλευση οι μαθητές συζητούν και αποφασίζουν για τα προβλήματα που τους απασχολούν. Η γενική συνέλευση συγκαλείται τακτικά κάθε μήνα με ευθύνη του συμβουλίου ή εκτάκτως με πρωτοβουλία του συμβουλίου ή με αίτηση προς το συμβούλιο του 1/2 των μελών κάθε μαθητικής κοινότητας. Οι τακτικές γενικές συνελεύσεις πραγματοποιούνται σε κάθε τάξη ή τμήμα την τελευταία διδακτική ώρα. Οι τακτικές γενικές συνελεύσεις ορίζονται σε διαφορετική ημέρα κάθε μήνα σε συνεργασία με τα συμβούλια, τους συλλόγους διδασκόντων και τη διεύθυνση. Έκτακτες γενικές συνελεύσεις συγκαλούνται εκτός των ωρών διδασκαλίας. Στις γενικές συνελεύσεις προεδρεύει το τριμελές συμβούλιο που εκλέγεται από τη γενική συνέλευση. Ο πρώτος σε ψήφους εκλέγεται πρόεδρος, ο δεύτερος γραμματέας και ο τρίτος αντιπρόεδρος. Ο πρόεδρος προεδρεύει με τη συλλογική συμμετοχή και ευθύνη του προεδρείου. Στην πρώτη γενική συνέλευση κάθε σχολικής χρονιάς, που συνεδριάζει μέσα στον πρώτο μήνα των μαθημάτων, εκλέγεται 5μελές συντονιστικό όργανο, το συμβούλιο της μαθητικής κοινότητας. Η πρώτη συνέλευση κάθε έτους συγκαλείται με ευθύνη του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου (τα μέλη που έχουν απομείνει και δεν έχουν αποφοιτήσει). Η τελευταία γενική συνέλευση κάθε έτους αποφασίζει για τον λογαριασμό των πράξεων του συμβουλίου καθώς και για τον οικονομικό απολογισμό, εγκρίνοντας ή απορρίπτοντας αυτές. Το συμβούλιο παραμένει σε λειτουργία μέχρι την τελευταία ώρα του σχολείου κάθε χρόνο.
Ρόλος και ευθύνες
Οι μαθητικές κοινότητες των διαφόρων τάξεων ή τμημάτων μπορούν, μετά από απόφαση είτε των γενικών συνελεύσεων, είτε των συμβουλίων τους, είτε του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου, να πραγματοποιούν κοινές εκδηλώσεις. Το σχολείο, εκτός από χώρος εκπαίδευσης (Υφαντής & Νταλιάνης, 2022) μπορεί και πρέπει να γίνει χώρος πολιτιστικής δημιουργίας και ανάπτυξης, καθώς και καλλιέργειας του αθλητικού πνεύματος και του αθλητισμού. Οι μαθητικές κοινότητες, με δική τους πρωτοβουλία και με τη συνεργασία και τελική έγκριση της διεύθυνσης και του συλλόγου διδασκόντων του σχολείου, προωθούν πολιτιστικές εκδηλώσεις (επιστημονικές διαλέξεις, συζητήσεις, βραδιές ποίησης ή μουσικής, συναυλίες, εκθέσεις, θέατρο κ.λπ.), οι οποίες αναφέρονται σε κάθε μορφή επιστήμης και τέχνης, καθώς και στη διοργάνωση αθλητικών αγώνων.
Σε κάθε σχολείο μπορούν να δημιουργηθούν ψυχαγωγικές και πολιτιστικές ομάδες, με μαθητές από διάφορες τάξεις ή τμήματα να συμμετέχουν με βάση τα ενδιαφέροντά τους (π.χ. κινηματογραφική λέσχη, θέατρο, φωτογραφία, σκάκι, ομάδα φίλων περιβάλλοντος, λογοτεχνική ομάδα, μουσική, αθλητική, πρακτική κατασκευή κ.λπ. ). Οι συναντήσεις αυτών των ομάδων γίνονται στο σχολείο, σε ώρες εκτός διδασκαλίας, ικανοποιούν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών και καλλιεργούν τα ταλέντα των μελών τους. Αρμόδιο όργανο για τον συντονισμό των εργασιών τους είναι το μαθητικό συμβούλιο του σχολείου.
Στις συνεδριάσεις του συλλόγου διδασκόντων, όταν συζητούνται πολιτιστικές, αθλητικές και γενικές δραστηριότητες των μαθητών (π.χ. ίδρυση βιβλιοθήκης, εκπαιδευτικές επισκέψεις και εκδρομές, οργάνωση σχολικών εορτών, δημιουργία και συντήρηση σχολικού μουσείου κ.λπ.), το προεδρείο του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου συμμετέχει με δικαίωμα λόγου. Η ελευθερία της έκφρασης αναγνωρίζεται ως βασικό μέσο εκπαίδευσης και επικοινωνίας. Το δικαίωμα αυτό στο σχολικό περιβάλλον υλοποιείται με τα ακόλουθα:
- α) Με ευθύνη του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου λειτουργεί στο σχολείο μαθητικός πίνακας ανακοινώσεων για θέματα μαθητών. Η διεύθυνση του σχολείου θα πρέπει σε συνεννόηση με το μαθητικό συμβούλιο να διαθέσει τον χώρο που θα αναρτηθεί ο πίνακας σε κεντρικό σημείο του σχολείου. Είναι κατανοητό ότι αυτός ο πίνακας θα χρησιμοποιηθεί και από τις μαθητικές κοινότητες για μαθητικά θέματα.
- β) Εκδόσεις (σχολικά περιοδικά, εφημερίδες, ενημερωτικά δελτία) μπορούν να δημοσιεύονται από μαθητές με δική τους πρωτοβουλία για ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων με τους συμμαθητές τους ή άλλους σχολικούς φορείς. Μια συντακτική επιτροπή αποτελούμενη από μέλη της μαθητικής κοινότητας θα είναι υπεύθυνη για την έκδοση του περιοδικού ή της εφημερίδας.
Το ντύσιμο μέσα στο σχολείο ανήκει στην προσωπική ευθύνη των ίδιων των μαθητών. Η μαθητική κοινότητα έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει όταν παρατηρούνται ακρότητες ή εκκεντρικότητες και να προτείνει συμμόρφωση με ό,τι θεωρείται αντικειμενικά αξιοπρεπές και ευρέως αποδεκτό από την κοινωνία. Ωστόσο, τυχόν προβλήματα που σχετίζονται με την εμφάνιση των μαθητών αντιμετωπίζονται με πνεύμα διαλόγου, καλής θέλησης και με συνεννόηση των μαθητικών κοινοτήτων με τη διεύθυνση του σχολείου, τον σύλλογο διδασκόντων και τον σύλλογο γονέων και κηδεμόνων. Αν παρόμοιο θέμα παραπεμφθεί για συζήτηση και απόφαση στον σύλλογο διδασκόντων, όπου ανήκει και η τελική απόφαση, παρίσταται στη συζήτηση του συλλόγου διδασκόντων ο πρόεδρος της μαθητικής κοινότητας στην οποία ανήκει ο μαθητής που κρίνεται με δικαίωμα λόγου, καθώς και το τριμελές συμβούλιο του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου.
Χρηματοδότηση
Οι πόροι κάθε μαθητικής κοινότητας είναι τόσο τακτικοί όσο και έκτακτοι. Οι εισφορές των μελών της κοινότητας είναι τακτικές, σύμφωνα με όσα θα καθοριστούν από την πρώτη γενική συνέλευση κάθε μαθητικής κοινότητας. Έκτακτοι πόροι είναι αυτοί που προέρχονται από προσφορές και συλλογές από διάφορες εκδηλώσεις της μαθητικής κοινότητας. Ποσά από εκδηλώσεις, στις οποίες συμμετέχουν μαθητές από διαφορετικές μαθητικές κοινότητες του σχολείου, χωρίζονται σε ίσα μέρη και διανέμονται σε ταμεία της μαθητικής κοινότητας από το μαθητικό συμβούλιο του σχολείου. Οι πόροι της μαθητικής κοινότητας διαχειρίζονται από το συμβούλιό της. Οι αποδείξεις είσπραξης και πληρωμής υπογράφονται από τον πρόεδρο και τον ταμία. Οι πόροι που απομένουν στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς παραδίδονται στη διοίκηση του σχολείου και φυλάσσονται από αυτήν. Στη συνέχεια μεταφέρονται στην επόμενη τάξη, ενώ τα υπόλοιπα κονδύλια από την τελευταία τάξη παραδίδονται στην πρώτη τάξη της επόμενης σχολικής χρονιάς. Επίσης, διεξάγεται έρευνα στην Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας 2022, για τη βελτίωση της έννοιας των Συμβουλίων Νέων.
Άλλοι φορείς
Το Εθνικό Συμβούλιο Νέων ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1998, μετά από μεγάλη και μακρόχρονη προσπάθεια της νεολαίας των πολιτικών κομμάτων και των κοινωνικών οργανώσεων νεολαίας της χώρας μας, και απέκτησε αιρετή διοίκηση τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Το Εθνικό Συμβούλιο Νέων είναι μια ανεξάρτητη, μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική ομοσπονδία οργανώσεων νεολαίας.
Σήμερα αποτελείται από πενήντα εννέα οργανώσεις νεολαίας (έξι πολιτικά κόμματα νεολαίας και μεγάλος αριθμός μη κυβερνητικών οργανώσεων νεολαίας), δηλαδή τις περισσότερες από την οργανωμένη ελληνική νεολαία. Στόχος του είναι η ενίσχυση του ρόλου και ο συντονισμός των δράσεων των οργανώσεων-μελών του. Το Εθνικό Συμβούλιο Νέων, σύμφωνα με τον αριθμό των μελών των οργανώσεών του, εκπροσωπεί πάνω από τριακόσιες πενήντα χιλιάδες οργανωμένους Έλληνες νέους και νέες.
Εκπροσωπεί την ελληνική νεολαία εσωτερικά συμμετέχοντας (θεσμικά) στη Διυπουργική Επιτροπή Νεολαίας, στην Οργανωτική Επιτροπή της Βουλής των Νέων, στην Εθνική Επιτροπή Εθελοντισμού κ.λπ., ενώ παράλληλα συμμετέχει σε δεκάδες δίκτυα και συγκεντρώσεις της ελληνικής Κοινωνίας των πολιτών. Στο εξωτερικό εκπροσωπεί την ελληνική νεολαία συμμετέχοντας στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νέων, στο Μεσογειακό Φόρουμ Νέων, στο Διεθνές Συμβούλιο Γαλλόφωνης Νεολαίας, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και στο Συμβούλιο Νέων της UNESCO.
Οι οργανώσεις-μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Νέων το καθιστούν ένα από τα μεγαλύτερα και πιο αντιπροσωπευτικά στην Ευρώπη. Διατηρώντας την αυτονομία τους συμμετέχουν ισότιμα στο Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας, διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο ένα ευρύτατο πεδίο διαλόγου και αναδεικνύοντας τους προβληματισμούς για τα θέματα που απασχολούν τη νεολαία της χώρας μας. Το Εθνικό Συμβούλιο Νέων ξεπερνά κομματικές, ιδεολογικές, κοινωνικές δεσμεύσεις για να αναζητήσει λύσεις και προτάσεις, χαράσσοντας μια νέα πολιτική για τη νεολαία, από τη νεολαία. Έχοντας ως στόχο τη συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση των νέων σε θέματα που τους απασχολούν, το Εθνικό Συμβούλιο Νέων υλοποιεί συνέδρια, πολιτιστικά και άλλα προγράμματα, σεμινάρια και δράσεις που απευθύνονται άμεσα στους νέους.