ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ / ΝΕΟΛΑΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ
Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.) είναι ένα δίκτυο δημόσιων εκπαιδευτικών δομών του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με αντικείμενο την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την υποστήριξη της σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η θεματολογία σχετίζεται με τα εξής πεδία:
Ο θεσμός των Κ.Π.Ε., που εποπτεύεται από το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης, έχει ως στόχο την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των μαθητών, τη συμμετοχή τους στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην ολιστική θεώρηση του περιβάλλοντος, καθώς και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα περιβάλλοντος.
Τρία διεθνή προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Εκπαίδευσης για την Αειφορία που λειτουργούν με τη μορφή δικτύου:
Τα συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, ενώ παράλληλα είναι εναρμονισμένα με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Το πρόγραμμα «Χρυσοπράσινο Φύλλο» που διεξάγεται μεταξύ του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Κύπρου. Είναι ένα διακρατικό (Ελλάδα-Κύπρος) περιβαλλοντικό δίκτυο που ιδρύθηκε το 1994 και για 28η χρονιά πραγματοποιεί προγράμματα με κεντρικό στόχο την εκπαίδευση για την αειφορία.
Οι Συνελεύσεις Νέων για την Κλιματική Αλλαγή είναι βιωματικές δράσεις που εντάσσονται στο πρόγραμμα Arsinoe το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Horizon 2020) και επιδιώκει, μεταξύ άλλων, να φέρει πιο κοντά την επιστημονική γνώση στην κοινωνία, να ενθαρρύνει την εμπλοκή ενδιαφερομένων φορέων και πολιτών στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στην κλιματική αλλαγή μέσα από ολιστικές προσεγγίσεις και την προώθηση καινοτομιών. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 41 εταίροι από 15 διαφορετικές χώρες με συντονιστή το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Με την οργάνωση Συνελεύσεων για φοιτητές και μαθητές, το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) επιδιώκει να ανοίξει νέους διαύλους επικοινωνίας με τη νέα γενιά, η οποία όχι μόνο πρέπει να εισακουστεί περισσότερο στην υπόθεση της κλιματικής αλλαγής αλλά και να έχει λόγο σε αποφάσεις που αφορούν στο δικό της μέλλον.
Οι πρώτες Συνελεύσεις οργανώθηκαν διαδικτυακά στις 5 & 6 Μαΐου (Συνέλευση Φοιτητών) και 12 & 13 Μαΐου 2022 (Συνέλευση Μαθητών). Φοιτητές και μαθητές από την περιοχή της Αθήνας κλήθηκαν να καταγράψουν τις προκλήσεις για την περιοχή τους, να συζητήσουν με τους συνομήλικούς τους από άλλες περιοχές και να προτείνουν λύσεις. Οι συμμετέχοντες μέτρησαν το ανθρακικό τους αποτύπωμα και κατέγραψαν την τρωτότητα της περιοχής τους, τα υφιστάμενα μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της, πρότειναν συγκεκριμένες δράσεις, διαπραγματεύτηκαν και κατέληξαν μέσα από ένα δομημένο διάλογο σε προτάσεις πολιτικής για τη διαμόρφωση ενός Πράσινου Συμφώνου για το Δήμο της Αθήνας και για τη Μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας (Local & Regional Green Deal).
Η πρόταση της Συνέλευσης Νέων με τη συμμετοχή των φοιτητών, που πραγματοποιήθηκε 5-6 Μάϊου 2022, αποτυπώνεται στο κείμενο «Διαμορφώνοντας μια Πράσινη Συμφωνία για την Αθήνα». Αντίστοιχα, τα αποτελέσματα της Συνέλευσης Νέων, που αφορούσε σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, καταγράφονται στο κείμενο προτάσεων με τίτλο «Συζητάμε για την Κλιματική Αλλαγή στη Μητροπολιτική Αθήνα και Προτείνουμε Λύσεις».
Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) είναι η παλαιότερη μη κυβερνητική οργάνωση με αποστολή την προστασία της Ελληνικής φύσης και την ευαισθητοποίηση των Ελλήνων για τη φυσική κληρονομιά. Σήμερα, οι δράσεις της επικεντρώνονται σε πέντε κύριους άξονες: περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, έργα και προγράμματα προστασίας της φύσης, περιβαλλοντική εκπαίδευση με πέντε εγκεκριμένα από το ΥΠΑΙΘ πανελλήνια Δίκτυα, αειφορική διαχείριση στον τομέα του τουρισμού, και ευαισθητοποίηση του κοινού. Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία παρέχει στους μαθητές και τις μαθήτριες: ευρύ πεδίο γνώσεων σε διαφορετικούς τομείς, δεξιότητες, ευκαιρίες ισότιμης συμμετοχής χωρίς αποκλεισμούς, συμβάλλει στην αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών προς την υιοθέτηση περιβαλλοντικά φιλικών πρακτικών και τους προετοιμάζει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του αύριο.
Για να επιτελέσει την αποστολή της βασίζεται σε εκτεταμένο δίκτυο επιστημόνων, μελών της και εθελοντών, καθώς και εκπαιδευτικών που μετέχουν στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης στηρίζει ενεργά τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας στην υλοποίηση προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Εκπαίδευσης για την Αειφορία.
Διαδικτυακή συνάντηση του «Δικτύου ΑΕΙ για την Αειφορία» για την προώθηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, πραγματοποιήθηκε υπό τον συντονισμό του Γενικού Γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Συγκροτήθηκαν δύο ομάδες εργασίας:
Παρουσίαση της επικαιροποιημένης Χάρτας Αειφορίας των Ελληνικών Πανεπιστημίων πραγματοποιήθηκε το διήμερο 5 και 6 Οκτωβρίου στο πλαίσιο της 9ης Διάσκεψης για το Περιβάλλον και την Εκπαίδευση που έλαβε χώρα στην Λευκωσία με την συμμετοχή περισσότερων από 80 Υπουργών Παιδείας και Περιβάλλοντος από την Ευρώπη και την Μεσογειακή λεκάνη. Με επίκεντρο την συμμόρφωση με τους 17 στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης και ειδικά εκείνους που αφορούν την Εκπαίδευση, η επικαιροποιημένη Χάρτα περιλαμβάνει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που εντάσσονται σε τέσσερις άξονες:
Η Χάρτα, περιλαμβάνει επίσης τις προτάσεις: το «Εθνικό Κατώφλι Αειφορίας» οριζόμενο ως μια κοινά αποδεκτή δέσμη κριτηρίων Αειφορίας, τα οποία προτείνεται να πληρούν κατ’ ελάχιστο όλα τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, καθώς επίσης και την συγκρότηση του Δικτύου Ελληνικών ΑΕΙ για την Αειφόρο/Βιώσιμη Ανάπτυξη ως ένα συμπεριληπτικό και διεπιστημονικό forum.
Στην ιστοσελίδα του QualityNet Foundation παρέχεται το «Μεγαλύτερο Μάθημα του Κόσμου». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποτελεί το επίσημο εισαγωγικό υλικό που αφορά στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, αναγνωρισμένο από τον ΟΗΕ. Αποτελεί ένα εκπαιδευτικό υλικό που διατίθεται παγκοσμίως και στόχο έχει να συμβάλλει στην αφύπνιση, ενημέρωση και εκπαίδευση των μαθητών 6 έως 15 ετών στα θέματα των Παγκόσμιων Στόχων, διαμορφώνοντας τους ενεργούς πολίτες του αύριο. Αναπτύσσεται από την Project Everyone, με την υποστήριξη της Unicef και της Unesco και από το 2015 έχει προσεγγίσει πάνω από 130 χώρες και εκατομμύρια παιδιά. Το QualityNet Foundation σε αποκλειστική συνεργασία με την Project Everyone ανέλαβε για την Ελλάδα τη μετάφραση και την προώθηση του εκπαιδευτικού υλικού για τους 17 Στόχους στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Ο νόμος 4823/2021 θεσμοθετεί τα Κέντρα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία. Τα Κέντρα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία έχουν ως αποστολή:
Ο ρόλος τους είναι εκπαιδευτικός, επιστημονικός και ερευνητικός και για την εκπλήρωση της αποστολής τους ασκούν, ενδεικτικά, τις εξής αρμοδιότητες:
Το QualityNet Foundation είναι ένας εξιδεικευμένος οργανισμός για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Υποστηρίζει την υιοθέτηση της Ατζέντας 2030 και των Παγκόσμιων Στόχων (SDGs) μέσω της ανάπτυξης δικτύωσης και διαλόγου, πρωτοβουλιών ενημέρωσης, εκπαιδευτικού και επιστημονικού έργου καθώς και υποστήριξη των Οργανισμών προς της κατεύθυνση υιοθέτησης Βιώσιμων πολιτικών.
Σημαντική πρωτοβουλία του QualityNet Foundation αποτελεί η εκπαίδευση και η διαμόρφωση των ενεργών πολιτών του αύριο. Η πρωτοβουλία αφορά στην Πρωτοβάθμια και στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, έχοντας εκπαιδεύσει 1.450.000 μαθητές σε όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας σε 4.500 σχολικές μονάδες. Έχουν αναπτυχθεί 50 θεματικά εκπαιδευτικά προγράμματα, 11 επιχορηγούμενα εκπαιδευτικά προγράμματα, 3 ψηφιακές εκπαιδευτικές πλατφόρμες, 10 φεστιβάλ αφύπνισης, το Κέντρο Πολιτισμού & Εκπαίδευσης «Η Χώρα του Καλύτερου», 9 σχολικούς διαγωνισμούς, δράσεις ενημέρωσης για το παιδί και την οικογένεια, την εκπαιδευτική πλατφόρμα για τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης in action for a better world-Δημιουργούμε έναν καλύτερο κόσμο! και τον Πανελλήνιο Σχολικό Διαγωνισμό Bravo Schools σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
H WWF είναι ο μεγαλύτερος διεθνής οργανισμός προστασίας του περιβάλλοντος, με περισσότερα από 5 εκατομμύρια μέλη παγκοσμίως, με παρουσία σε περισσότερες από 90 χώρες ενώ υποστηρίζει 100 προγράμματα διατήρησης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος σε ολόκληρο τον κόσμο.
Έχοντας στο επίκεντρο της δράσης τους τη φύση και τον άνθρωπο διοργανώνει εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση και προσέλκυση πολιτών και ιδιαιτέρως των νέων.
Συμπληρωματικά στις δράσεις του παρέχει πλούσιο παιδαγωγικό υλικό που απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, εμψυχωτές, ερευνητές, και όλους όσοι ενδιαφέρονται να εκπαιδεύσουν πολίτες, μικρούς και μεγάλους, για τα μεγάλα περιβαλλοντικά ζητήματα της εποχής μας. Η ομάδα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που σχεδιάζει το υλικό πραγματοποιεί επίσης εργαστήρια σε σχολεία και άλλους χώρους τυπικής και άτυπης μάθησης, συνεργάζεται με εκπαιδευτικούς και μοιράζεται τη γνώση της σε σεμινάρια και εργαστήρια εκπαιδευτικών.
Δεν υπάρχει αποκλειστική στρατηγική που να αφορά στη συμμετοχή των νέων στα παγκόσμια προβλήματα. Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί φορείς και οργανώσεις, όπου μέσω πρωτοβουλιών παρέχουν ένα πλαίσιο για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενασχόληση των νέων για προβλήματα όπως η Βιώσιμη Ανάπτυξη, η Κλιματική Αλλαγή, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κ.α.
Το Μάρτιο του 2021, με απόφαση του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, συστήθηκε επιτροπή με σκοπό τη Σύνταξη της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ (Ενότητα 5.5). Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025: «Οι διακρίσεις, η βία και το μίσος κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων αντιβαίνουν στις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να εκλείψουν». Με δεδομένη την εμπειρία άλλων χωρών αλλά και λαμβάνοντας υπόψιν τα ειδικά χαρακτηριστικά, τη διάρθρωση και τη λειτουργία της ελληνικής διοικητικής μηχανής, κρίνεται σκόπιμο η αρμόδια κυβερνητική δομή που θα συσταθεί να υπάγεται κατά την πρώτη φάση λειτουργίας της, στην Προεδρία της Κυβέρνησης.
Το Local Conference of the Youth (LCOY) είναι μια εκδήλωση κάτω από την ομπρέλα του UN YOUNGO, του επίσημου σώματος για τη νεολαία από τη Σύμβαση – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Στόχος του είναι να λειτουργήσει ως χώρος για την δραστηριοποίηση των νέων σε θέματα κλιματικής αλλαγής σε τοπικό επίπεδο ώστε να συμβάλλουν στα αντίστοιχα διεθνή συνέδρια. Πρόκειται ουσιαστικά για την τοπική εκδοχή της διεθνούς διάσκεψης της νεολαίας (COY), η οποία πραγματοποιείται αμέσως πριν από την ετήσια διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα (COP).
Οι διασκέψεις αυτές λειτουργούν σαν πλατφόρμες για να ακουστούν οι απόψεις των νέων σχετικά με το κλίμα σε πολλές χώρες του κόσμου. Στην Ελλάδα το LCOY διοργανώθηκε από το British Council, τη Βρετανική Πρεσβεία στην Αθήνα και τη WWF Ελλάς και νέους από την AIESEC Ελλάδας, το Ecotivity School, το UN SDSN Youth Greece και την Επέκεινα Χώρα. Σκοπός της οργάνωσης ήταν:
Από 17 Σεπτεμβρίου έως 8 Οκτωβρίου του 2021 διοργανώθηκε η εβδομάδα δράσης για τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η τελευταία εβδομάδα δράσης επικεντρώθηκε στους άξονες της Υγείας, της Πράσινης Ανάπτυξης και της Δικαιοσύνης (Health, Green, Just), στους οποίους θα πρέπει να βασίζεται το σχέδιο ανάκαμψης για την μετά covid εποχή. Συντονιστής της εβδομάδας είναι το QualityNet Foundation, ενώ η συμμετοχή αφορά θεσμικούς και επιχειρηματικούς φορείς, την ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινωνία πολιτών.
Στην ειδική ιστοσελίδα της εβδομάδα δράσης, περιγράφονται οι τρόποι που αφορούν στη συμμετοχή της σχολικής κοινότητας (εκπαιδευτικών, μαθητών και μαθητριών). Οι νέοι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν μέσω της ανάπτυξης ενός σχεδίου δράσης μια εβδομάδας, για τους 17 Στόχους. Κατευθύνσεις για τα εργαλεία και τους τρόπους που μπορούν οι μαθητές / τριες παρέχονται μέσω της ειδικής ιστοσελίδας και συγκεκριμένα αφορούν:
Η πρωτοβουλία in action του Quality Net Foundation έχει στόχο τη δημιουργία της Ελληνικής Βιβλιοθήκης των Στόχων, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά και τις προτεραιότητες της ελληνικής κοινωνίας και ταυτόχρονα την αναγκαιότητα ενημέρωσης και εκπαίδευσης σε συγκεκριμένα ζητήματα από του επίσημους φορείς. Μέσω της ειδικής ιστοσελίδας, παρέχεται ενημέρωση, διδακτικό υλικό, ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, προτάσεις εκπαιδευτικών και άλλα, για κάθε έναν από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Στόχος της δημιουργίας της Βιβλιοθήκης είναι η συνεργασία με εκπαιδευτικούς, οργανισμούς και φορείς για την περαιτέρω ανάπτυξη της βιβλιοθήκης.
Δημοσκόπηση “Τι πιστεύουν οι νέοι για την κλιματική αλλαγή”
Μέσω της πρωτοβουλίας U-Report Greece, πραγματοποιήθηκε δημοσκόπηση με στόχο να αποτυπώσει τη γνώμη των νέων σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Τα αποτελέσματα θα βοηθήσουν τη unicef ενόψει της 27ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Νέοι ηλικίας 14-25 ετών μπορούν να εγγραφούν στην πλατφόρμα του U-Report Greece και να απαντήσουν στη δημοσκόπηση στέλνοντας τη λέξη ΚΛΙΜΑ ή CLIMATE, μέσω Viber, Facebook Messenger ή WhatsApp. Κατόπιν καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις. Η δημοσκόπηση θα διεξάγεται παράλληλα σε περισσότερες από 40 χώρες, μέσω της παγκόσμιας πλατφόρμας U-Report της Unicef και οι απαντήσεις των νέων της Ελλάδας θα συμπεριληφθούν στις απαντήσεις της παγκόσμιας κοινότητας των U-Reporters, στοχεύοντας να αναδείξουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για τις νέες γενιές και να προωθήσουν τα μηνύματα παιδιών και νέων εν όψει της Διάσκεψης COP27.
Υπάρχουν πολλοί φορείς που διαδίδουν πληροφορίες για παγκόσμια ζητήματα μεταξύ των νέων στην Ελλάδα. Αυτά είναι:
Στο πλαίσιο της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων δημιούργησε εκπαιδευτική πλατφόρμα-προσομοίωση της πλατφόρμας για το Μέλλον της Ευρώπης. Στόχος της ιστοσελίδας ήταν οι μαθητές και οι μαθήτριες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να έχουν την ευκαιρία διατύπωσης και δημόσιας ανάρτησης των προτάσεών τους. Οι θεματικές αφορούσαν σε όλο το φάσμα των παγκόσμιων θεμάτων:
Οι προτάσεις των νέων εκφράστηκαν μέσω κειμένων 1000 λέξεων και αναρτήθηκαν στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα. Το συντονισμό της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας έχει η Γενική Γραμματεία Ανώτατης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι προτάσεις των μαθητών και μαθητριών είναι δημόσια αναρτημένες και προσβάσιμες σε κάθε ενδιαφερόμενο μέσω της ειδικής ιστοσελίδας και είναι ταξινομημένες ως προς την ομάδα σύνταξης (σχολική μονάδα) και τον τίτλο της πρότασης.